Οι ισχυρισμοί “Vegan” είναι κενοί, καθώς υποστηρίζονται χωρίς πρότυπο. Όλες οι ετικέτες vegan στις συσκευασίες χωρίς αξιόπιστη ανεξάρτητη επαλήθευση δεν έχουν νόημα, καθώς ο καθένας μπορεί να ισχυριστεί ότι το προϊόν του είναι vegan. Το πιστοποιητικό 12CERT VEGAN είναι ένα πιστοποιητικό που εκδίδεται για προϊόντα που δεν περιέχουν ζωικό συστατικό και το οποίο αποδεικνύεται από διάφορες αξιολογήσεις και δοκιμές συμμόρφωσης στην παραγωγή τους, ότι κανένα ζώο δεν εκτίθεται σε εκμετάλλευση. Η 12CERT διασφαλίζει με αυτό το πιστοποιητικό ότι οι χορτοφάγοι και οι vegan καταναλωτές μπορούν να επιλέξουν με ασφάλεια προϊόντα κατάλληλα για τον τρόπο ζωής τους.
Ο τρόπος ζωής με βάση τα φυτά αναδύεται ως μία από τις ταχύτερα αναπτυσσόμενες τάσεις στην κατανάλωση vegan και χορτοφαγικών τροφίμων και οι διατροφικές επιλογές αυξάνονται ραγδαία. Η συνολική αξία της κατανάλωσης έχει ήδη αυξηθεί σε περισσότερα από 100 δισεκατομμύρια ευρώ, με σχεδόν το 5% των προϊόντων να χαρακτηρίζονται ως vegan ή vegetarian . Το κρέας, τα γαλακτοκομικά, τα ψάρια και τα αυγά φυτικής προέλευσης αντικαθιστούν όλο και περισσότερο τα συμβατικά αντίστοιχά τους σε όλες τις χώρες, καθώς οι flexitarians (ευέλικτη διατροφή) αντιπροσωπεύουν έως και το 90% του καταναλωτικού πληθυσμού. Οι flexitarians είναι εκείνοι των οποίων η διατροφή είναι κυρίως χορτοφαγική αλλά περιστασιακά τρώνε κρέας και υπολογίζεται ότι αποτελούν το 25 – 50% του πληθυσμού, ανάλογα με τη χώρα . Η χορτοφαγία και ο βιγκανισμός είναι ένας τρόπος ζωής που λαμβάνει μεγάλες διαστάσεις παγκοσμίως καθώς, πέρα από την ηθική στάση απέναντι στη σφαγή των ζώων, τεράστιες ποσότητες ενέργειας και τροφής δαπανώνται για τη συντήρηση και τη διατροφή των ζώων σε κτηνοτροφικές μονάδες. Ο βιγκανισμός ορίζεται ως ένας τρόπος ζωής που προσπαθεί να αποκλείσει κάθε μορφή σκληρής εκμετάλλευσης ζώων για την παραγωγή τροφής, ρουχισμού ή για οποιονδήποτε άλλο σκοπό. Εκτός από την αποφυγή της κατανάλωσης κρέατος (όπως κάνουν οι χορτοφάγοι), ο βιγκανισμός αποφεύγει την κατανάλωση γάλακτος, αυγών ή άλλων ζωικών προϊόντων, καθώς και την επίσκεψη σε μέρη που χρησιμοποιούν ζώα για αναψυχή.
Παρά το έντονο ενδιαφέρον που εκδηλώνεται αυτή τη στιγμή στην αγορά, αυτές οι ονομασίες ( vegan ) δεν ρυθμίζονται και δεν προστατεύονται από κανένα νόμο στον τομέα των τροφίμων ή μη. Ο Κανονισμός 1169/2011 ΕΚ, ενώ ρυθμίζει την εθελοντική ενημέρωση για τα τρόφιμα (άρθρο 36), αναφέρεται σε μελλοντικές εκτελεστικές πράξεις για τον καθορισμό των απαιτήσεων σχετικά με την καταλληλότητα ενός τροφίμου για χορτοφάγους ή βίγκαν. Η στρατηγική της ΕΕ «Farm that Fork» ενθαρρύνει “μεταστροφή” σε μια πιο φυτική διατροφή με λιγότερο κόκκινο και επεξεργασμένο κρέας και περισσότερα φρούτα και λαχανικά [για να] μειωθούν όχι μόνο οι κίνδυνοι επικίνδυνων για τη ζωή ασθενειών, αλλά και οι περιβαλλοντικές επιπτώσεις του συστήματος τροφίμων». Επομένως, είναι λογικό τα συστήματα επισήμανσης να παρέχουν πληροφορίες σχετικά με τα τρόφιμα που είναι χορτοφαγικά ή βίγκαν , ώστε να βοηθούν τους καταναλωτές να λαμβάνουν τεκμηριωμένες αποφάσεις σχετικά με τα φυτικά τρόφιμα. Εκτός από την ενημέρωση των καταναλωτών, οι απαιτήσεις της ΕΕ για χορτοφαγικά και vegan τρόφιμα θα παρέχουν ένα κοινό πλαίσιο μάρκετινγκ για τη βιομηχανία τροφίμων και θααποφεύγουν διαφορετικούς ορισμούς στα κράτη μέλη. Πρόσφατες εργασίες σε διεθνές επίπεδο – π.χ. το δημοσιευμένο πρότυπο ISO σχετικά με τους ορισμούς, τα τεχνικά κριτήρια και τις απαιτήσεις επισήμανσης για τρόφιμα και συστατικά κατάλληλα για χορτοφάγους ή vegans ( ISO 23662:2021) – θα μπορούσε να χρησιμεύσει ως βάση για συζητήσεις σχετικά με τις απαιτήσεις της ΕΕ.
Ορισμοί της Ευρωπαϊκής Χορτοφαγικής Ένωσης (EVU) και της FoodDrinkEurope για τα «τροφή κατάλληλη για vegans» και «τροφή κατάλληλη για χορτοφάγους»:
Τροφή κατάλληλη για vegans Τρόφιμα που δεν είναι προϊόντα ζωικής προέλευσης και στα οποία, σε κανένα στάδιο παραγωγής και μεταποίησης, δεν έχουν χρησιμοποιηθεί ή τα τρόφιμα έχουν συμπληρωθεί με:
Φαγητό κατάλληλο για χορτοφάγους Τρόφιμα που πληρούν τις προϋποθέσεις της παραγράφου 1 με τη διαφορά ότι στην παραγωγή και μεταποίηση τους έχουν χρησιμοποιηθεί:
Ο ισχυρισμός ότι ένα τρόφιμο είναι κατάλληλο για vegans ή κατάλληλο για χορτοφάγους δεν αποκλείεται από την ακούσια παρουσία στα τρόφιμα προϊόντων που δεν συμμορφώνονται με τις απαιτήσεις των παραγράφων 1 ή 2, εάν και στο βαθμό που αυτό είναι αναπόφευκτο σε οποιοδήποτε στάδιο παραγωγής, μεταποίησης και διανομής, παρά τις κατάλληλες προφυλάξεις που λαμβάνονται σύμφωνα με τις ορθές πρακτικές παραγωγής.
Η διατροφική σήμανση είναι ζωτικής σημασίας για να βοηθήσει τους καταναλωτές να κάνουν «υγιεινές επιλογές τροφίμων». Ωστόσο, υπάρχουν επί του παρόντος πολλά σχήματα χαρακτηρισμού θρεπτικών ουσιών σε όλη την Ευρώπη, βασισμένα σε διαφορετικές αρχές και μεθοδολογίες. Η έννοια των προφίλ θρεπτικών συστατικών εισήχθη σε σχέση με τους ισχυρισμούς υγείας και διατροφής, με στόχο την αποφυγή καταχρηστικών πρακτικών μάρκετινγκ (συμπεριλαμβανομένων των παιδιών) και την ενθάρρυνση της αναδιατύπωσης.
Ωστόσο, θα πρέπει επίσης να παρέχουν πλήρεις, διαφανείς πληροφορίες για τα τρόφιμα, λαμβάνοντας υπόψη όλα τα συστατικά – ευεργετικά συστατικά ( π.χ. βιταμίνες, φυτικές ίνες, μέταλλα, απαραίτητα λιπαρά οξέα) και θρεπτικά συστατικά προς περιορισμό (ζάχαρη, αλάτι, κορεσμένα λίπη) – αντί να εστιάζουν απλώς σε το τελευταίο. Αυτό είναι απαραίτητο εάν στοχεύουμε στη σήμανση να ενημερώνει και να εκπαιδεύει σωστά τους καταναλωτές σχετικά με τα τρόφιμα και τη διατροφή.
Η διαδικασία πιστοποίησης προϊόντων κατάλληλων για χορτοφάγους και vegan περιλαμβάνει την συμπλήρωση της σχετικής αίτησης και την σύναψη σύμβασης. Έπειτα επιθεωρούνται τα προϊόντα της επιχείρησης, γίνεται έλεγχος των προμηθευτών και των πρώτων υλών, ενώ σε περίπτωση που η επιχείρηση παράγει προϊόντα ακατάλληλα για χορτοφάγους και vegan επιβεβαιώνεται ο χρονικός ή/και χωρικός διαχωρισμός κατά την προετοιμασία των τελικών προϊόντων. Σχετικές εργαστηριακές αναλύσεις προσκομίζονται σύμφωνα με την ανάλυση επικινδυνότητας της επιχείρησης.